Granica reż. Józef Lejtes, Polska 1938, 90’
Granica reż. Jan Rybkowski, Polska 1977, 89’
Przy torze kolejowym reż. Andrzej Brzozowski, Polska 1963, 13’

Wieczór komparatystyczno-analityczny na dwa długie metraże przedzielone wojną oraz utwór krótki. Temat znany z listy lektur szkolnych, z szansą przyjęcia po latach na nowo.

Najstarszy w tym zestawie przedwojenny film powstał w pierwszej reakcji na książkę, dwa lata po jej premierze. Reżyser Józef Lejtes był w chwili realizacji uznanym twórcą, mającym na swoim koncie Dziewczęta z Nowolipek czy epicką Barbarę Radziwiłłównę. Adaptacja książki Nałkowskiej odniosła w swoich czasach sukces, a zarazem okazała się ostatnim polskim filmem reżysera, który realizował filmy w Izraelu oraz w Stanach, gdzie pracował przy popularnych serialach jak Alfred Hitchcock przedstawia czy Bonanza. Wersja Lejtesa urzeka niedzisiejszą, melodramatyczną frazą, opatrzoną rozmarzonym, miękkim obrazem autorstwa wybitnego operatora Seweryna Steinwurzela. W obsadzie znalazły się największe gwiazdy przedwojennego polskiego kina: Elżbieta Barszczewska, Mieczysława Ćwiklińska, Aleksander Zelwerowicz, Jerzy Pichelski.

Zupełnie inaczej wybrzmi przy tym późniejsza realizacja Jana Rybkowskiego z 1977 roku. Ostra, neurotyczna, eksponująca napięcia między postaciami ukazuje w ich centrum słabego mężczyznę – Zenona Ziembiewicza zagrał tu Andrzej Seweryn. Żądza zysku, spokoju i władzy zniewala go na tyle, że zdaje się być przedmiotem w rękach manipulujących nim kobiet: Elżbiety (Krystyna Janda) i Justyny (Sławomira Łozińska). Film jest wariacją na temat wyjściowego tekstu. Za namową scenarzysty filmu, Józefa Hena, powieści Nałkowskiej zmieniono zakończenie.

Krótki film Andrzeja Brzozowskiego będzie pokazany między projekcjami. Tytułowe opowiadaniePrzy torze kolejowym o kobiecie znalezionej przy torach, która żąda, by ją zastrzelić, pochodzi z tomu Medaliony.

Po filmach rozmowa z udziałem Marty Mizuro i Agnieszki Kłos.

Marta Mizuro – krytyczka, dziennikarka. Regularnie publikuje recenzje m.in. w „FA-arcie", „Nowych Książkach”, na Onet.pl, Empik.com oraz w „Literze”, gdzie opiekuje się prozą. Od 2004 roku pracuje w miesięczniku „Odra” i prowadzi rubrykę książkową w „Zwierciadle”. Autorka kryminału „Kogo kocham, kogo lubię” i powieści „Cicha przystań”. Prowadzi warsztaty kreatywnego pisania na MFO.

Agnieszka Kłos - autorka opowiadań i instalacji dźwiękowych. Zajmuje się literaturą, nagrywaniem i produkcją przestrzeni dźwiękowych, badaniem pamięci i historii, analizą narracyjną opowiadań i snów oraz ich związkami ze światem cyfrowym. Fotograf, członek Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Sztuki (AICA), wykładowca na ASP we Wrocławiu, redaktorka magazynu artystycznego "Rita Baum".