repertuar

wczoraj
dzisiaj
jutro
PWŚCPSN
loading

dzisiaj

 
0
strona główna

kup bilet

Ostatni seans filmu odbył się 4 listopada 2016.

Dybuk; Miejsce urodzenia

The Dybbuk; Birthplace

czas: 177’

Dybuk / The Dybbuk 
reż. Michał Waszyński, Polska 1937, 100'

Dwóch przyjaciół oczekujących narodzin swoich potomków umawia się, że jeśli na świat przyjdą dzieci odmiennych płci, to kiedy dorosną, pobiorą się. Niestety, przysięgę składają w złą godzinę, wkrótce potem jeden z przyjaciół ginie, a żona drugiego umiera w trakcie porodu. Po wielu latach dorosłe już dzieci zakochują się w sobie, jednak owładnięty żądzą pieniądza ojciec dziewczyny nie pamięta już dawnej przysięgi i nieświadom pochodzenia jej wybranka obiecuje rękę córki innemu. Oszalały z rozpaczy młodzieniec zstępuje na niebezpieczną drogę czarnej magii i wywołuje lawinę tragicznych wydarzeń. Największe osiągnięcie przedwojennego tzw. filmu żydowskiego (czyli filmów w jidysz produkowanych, reżyserowanych i granych przez Żydów) i zarazem bodajże najlepszy film powstały w Polsce przed drugą wojną światową. Reżyseria legendarnego Michała Waszyńskiego (właściwie Mosze Waksberga), adaptacja głośnego dramatu Szymona An-skiego (pseudonim Szlojme Zajnwela Rapaporta). W filmie śpiewa pierwszy kantor synagogi warszawskiej Gerszon Sirota, choreografię przygotowała Justyna Berg. Film utrwalił charakterystyczny widok żydowskiego szetla (plenery kręcono w Kazimierzu nad Wisłą) i ze swoim przekazem pamięci o zmarłych i oddawania im sprawiedliwości jest dzisiaj uważany za profetyczny w stosunku do Shoah.

Two friends who are expecting the birth of their first children make a pact: if the babies are of different sexes, they will marry each other when they grow up. The pact comes at an unfortunate time as one of the friends is soon killed and the other's wife dies in birth. Many years pass, and the grown-up children fall in love with each other, but the girl's father forgets about the pact and promises her hand to another, wealthier man. Consumed by despair, the youth turns to black magic and sets in train a chain of tragic events. The film is a tour the force of so-called Jewish cinema (Yiddish-language films directed by Jews and starring Jewish actors) and perhaps the best picture produced in Poland before Word War II. An adaptation of a well-known play by Szymon An-ski (aka Szlojme Zajnwel Rapaport), TheDybbuk was helmed by the legendary Michał Waszyński (real name Mosze Waksberg). It features the singing of the Warsaw synagogue's first cantor Gerszon Sirota and choreography by Justyna Berg. The film preserves the characteristic image of the Jewish shtetl (outdoor scenes were shot in Kazimierz Dolny). With its message of cultivating the memory of giving justice to the dead, TheDybbuk is now seen as prophetic of the Shoah.

Miejsce urodzenia / Birthplace
reż. Paweł Łoziński, Polska 1992, 47'

Henryk Grynberg, polski pisarz i poeta pochodzenia żydowskiego, przylatuje z USA do wsi, w której jako dziecko wraz z rodzicami i bratem ukrywał się przed hitlerowcami w czasie drugiej wojny światowej. Wojnę przeżyli tylko on i matka. Rozmawiając z sąsiadami pamiętającymi jego rodziców zaczyna odtwarzać historię rodzinną: od dzieciństwa i wesela rodziców, przez początki okupacji, ukrywanie się w oborach i w wykopanej w lesie ziemiance, historię rozstrzelania przez hitlerowców młodszego brata, aż do historii śmierci jego ojca. Od słowa do słowa, od domu do domu udaje mu się ustalić, kto zamordował jego ojca i że tę zbrodnię popełnili polscy sąsiedzi. Paweł Łoziński w 1991 roku podczas realizacji fabularnej etiudy szkolnej Podróż sięgnął po powieść Żydowska wojna, inspirowaną doświadczeniami Henryka Grynberga. Rok później udał się wraz z autorem do Radoszyc: miejsca, w którym Grynberg przeżył Shoah, gdzie przez niegodziwość i tchórzostwo polskich sąsiadów zamordowano jego młodszego brata i gdzie znajomi sąsiedzi bestialsko zamordowali jego ojca dla korzyści materialnych. Miejsce urodzenia jest jednym z najważniejszych polskich filmów dokumentalnych. Jego wstrząsający temat, odkrywaną stopniowo przed oczami widzów tragiczną historie rodziny Grynbergów, dodatkowo wzmacniają przemyślane zdjęcia Artura Reinharta zrealizowane na taśmie reporterskiej 16 mm. Kamera podąża za Grynbergiem, który spokojnie, lecz stanowczo stara się ustalić losy swoich zmarłych bliskich i który prowadzoną z offu narracją przywołuje swoje dziecięce wspomnienia. Henryk Grynberg po realizacji filmu opisał swoje rodzinne losy w książce Dziedzictwo. Film Pawła Łozińskiego powstał prawie dekadę przed burzliwą dyskusją o udziale Polaków w Zagładzie, jaka rozpętała się po filmach Agnieszki Arnold i książce Jana Tomasza Grossa. Co symptomatyczne, przedstawieni w filmie sąsiedzi, którzy pomagali Żydom w czasie wojny, sprawiają wrażenie bardziej przestraszonych myślą o odkryciu oprawców niż osoby odpowiedzialne za zbrodnie.

Henryk Grynberg, a Polish writer and poet of Jewish descent, arrives from the USA to the village where he, his parents and his brother hid from the German Nazis during World War II. Only he and his mother survived the war. He talks to the neighbours who remember his parents and starts to reconstruct the history of his family: his childhood, his parents' wedding, early German occupation, his family hiding in barns and a forest dugout, his younger brother's execution by the Nazis, his father's death. Going from door to door, piecing together scraps of evidence, he learns his father was murdered by Polish neighbours. In 1991, Paweł Łoziński made a film etude, Journey,based on Henryk Grynberg's novel The Jewish War, inspired by the author's experiences. One year later, Łoziński and Grynberg travelled to Radoszyce, where the latter survived the Shoah, where the cowardice and wickedness of Polish neighbours led to the killing of his young brother and where neighbours brutally killed his father for gain. Birthplace is one of the milestone documentaries in the history of Polish film. Its shocking theme - the gradually unfolding tragic story of the Grynberg family, is enhanced by Artur Reinhart's ingenious camerawork (16mm). The camera follows Grynberg as he calmly but firmly seeks explanation of the deaths of his loved ones, and reminisces in a voiceover about his childhood. After making the film, Henryk Grynberg described the story of his family in the book Dziedzictwo (The Legacy). Paweł Łoziński's film was created almost a decade before Agnieszka Arnold's films and before Jan Tomasz Gross's book sparked a heated discussion in Poland about Poles' contribution to the Holocaust. Tellingly, the Polish neighbours who helped the Jews during the war seem to be more terrified by the thought of the perpetrators being uncovered than those who committed the crimes.

Tomasz Kolankiewicz 

inne filmy

Polub nas

Bądź na bieżąco, dołącz do newslettera!