Arcydzieło gatunku science-fiction. Kubrick wyznaczył nowe perspektywy filmom popularno-naukowym i zredefiniował granice filmu, rozszerzając je na czystą kontemplację natury ludzkości. Czas akcji filmu rozciąga się od zarania dziejów człowieka po rok tytułowy. Na Ziemi w epoce kamienia łupanego w obecności tajemniczego monolitu człowiek po raz pierwszy używa narzędzia jako broni i i czyni w ten sposób krok ku zdobyciu inteligencji. W 1999 roku kosmonauci odkrywają na Księżycu podobny czarny obelisk. W roku 2001 na statku kosmicznym, krążącym pomiędzy Jupiterem a Ziemią, komputer pokładowy popełnia błąd, uśmiercając większość załogi i aby ukryć swoją winę doprowadza do śmierci kolejnych ludzi. Poza czasem: jedyny człowiek, który przeżył podróż na Jupitera przenosi się na kolejny etap rozwoju ludzkości.

2001: Odyseja kosmiczna w programie kina

"Kubrick pokazuje widzowi obfitą w znakomite efekty specjalne podróż w czasie. U jej kresu jedyny żyjący astronauta David Bowman widzi... samego siebie w ostatnich minutach życia. Leżąc na łożu śmierci, ukazuje mu się monolit, któremu poświęcił życie, aby zgłębić jego tajemnicę. Bowman symbolizuje człowieka, który w obliczu wzniosłego "nieznanego", mającego symbolizować Boga zachowuje się jak... małpa. Nie potrafił go pojąć i tak naprawdę zatoczył błędne koło - od ewolucji, poprzez kosmiczne podróże, z powrotem do małpy. Jednakże był również inny efekt tej podróży. Nienarodzone dziecko, jakie widzimy na końcu filmu, ma oznaczać narodziny nowych planet, nowych ludzi i nowych wypraw, aby poznać "nieznane". Wypraw, których będzie jeszcze wiele i które nigdy się nie zakończą. Stanley Kubrick chce nam przez to powiedzieć, że człowiek jest tylko człowiekiem i, mimo wszelkich prób, tak naprawdę nigdy się nie dowie prawdy o Bogu." (Vin_McQueen, filmweb.pl)